W 2019 r. organ uchwałodawczy jednej z polskim gmin podjął uchwałę dotyczącą wyboru ławniku do miejscowego Sądu Okręgowego na kadencje 2020 – 2023. Jeden z niewybranych z pośród aplikujących do funkcji ławnika złożył skargę do Wojewódzkiego Sądy Administracyjnego z siedzibą w Bydgoszczy, w którym zarzucił Radzie Gminy niepowiadomienie go o terminie sesji.
Jak się później okazało Wojewódzki Sąd Administracyjny oddalił skargę, ponieważ żaden z obowiązujących przepisów prawa nie zobowiązuje Rady Gminy to indywidualnego powiadamiania wszystkich kandydatów na ławników o zbliżającej się sesji. Ponadto przepisy nie przewidują także prezentacji kandydata do funkcji ławnika przed radnymi.
Według Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego z Bydgoszczy skarga kandydata do funkcji ławnika nie zasługuję na uwzględnienie, ponieważ stosowanie do treści art. 147 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, sąd administracyjny tylko w przypadku istotnego naruszenia prawa, uprawniony jest do stwierdzenia nieważności uchwały organu gminy na podstawie art. 147 § 1 Postępowania Administracyjnego. W związku z tym granicą nieważności uchwały jest ustalenie, czy doszło do istotnego naruszenia prawa. Nie doszło do istotnego naruszenia prawa, ponieważ uchwała została podjęta przez organ właściwy, w granicach oraz na podstawie prawa.
Procedurę wyboru ławników i kryteria przyznania mandatu ławnika określają przepisy Prawa o ustroju sądów powszechnych (dalej pusp). Przepis art. 160 § 1 pusp stanowi, że ławników do sądów okręgowych oraz do sądów rejonowych wybierają rady gmin, których obszar jest objęty właściwością tych sądów – w głosowaniu tajnym. Zgłoszenia kandydatów, które nie spełniają wymogów formalnych określonych w art. 162 § 2-5 pusp lub które wpłynęły do rady gminy po upływie terminu określonego w art. 162 § 1 pusp, pozostawia się bez dalszego biegu, z mocy art. 162 § 10 pusp. Z przepisów tych wynika, iż etapem wstępnym wyborów ławników jest ocena zgłoszeń kandydatów pod względem formalnym, której wynikiem może być pozostawienie przez radę gminy niektórych zgłoszeń bez biegu. Kandydaci, których zgłoszenia spełniają wymogi formalne podlegają dalszej ocenie pod względem spełnienia przez nich przesłanek materialnoprawnych wymienionych w art. 158 i 159 pusp. Rady gmin zasięgają też informacji o kandydatach na ławników od właściwych organów Policji. Przed przystąpieniem do wyborów ławników rada gminy powołuje zespół, który przedstawia na sesji gminy swoją opinię o zgłoszonych kandydatach, w szczególności w zakresie spełnienia przez nich wymogów określonych w ustawie.
Zespół dokonuje zatem oceny zgłoszeń kandydatów pod względem formalnym i spełniania przez nich przesłanek wynikających z prawa, a także przedstawia go organowi uchwałodawczemu. Natomiast to radni w głosowaniu tajnym, po zapoznaniu się z opiniami zespołu, podejmują decyzję, czy dany kandydat może pełnić funkcję ławnika.
W przywołanej we wstępie sytuacji opinie pięciu kandydatów zostały przekazania Radzie Miejskiej. Kandydatura skarżącego uzyskała najmniejszej liczby głosów, w przeprowadzonym na podstawie przyjętego regulaminu tajnym głosowaniu radnych, więc nie został on wybrany na ławnika.
W ocenie Sądu procedura wyboru ławników i niewybrania skarżącego na ławnika odbyła się zgodnie z zasadami wyrażonymi przez Prawo o ustroju sądów powszechnych. Skarżący miał możliwość zgłoszenia swojej kandydatury na ławnika i nie został wybrany ławnikiem po przeprowadzeniu całej procedury wyboru ławników przewidzianej przez prawo.
Należy również podkreślić, że przepisy nie nakładają na organ uchwałodawczy obowiązku indywidualnego zawiadamiania kandydatów na ławników o terminie sesji. Kwestie dotyczące zawiadamiania o sesji Rady Miejskiej każdorazowo reguluje Statut Gminy. W tym przypadku § 14 ust. 3 statutu, który stanowił, że o sesji należy powiadomić radnych, Burmistrza, sołtysów i mieszkańców z wyprzedzeniem co najmniej 3 dniowym wskazując termin i miejsce rozpoczęcia posiedzenia oraz proponowany porządek obrad, przy czym: radnych, Burmistrza i sołtysów powiadamia się pisemnie, elektronicznie lub ustnie, odnotowując skuteczność powiadomienia, a mieszkańców powiadamia się za pośrednictwem BiP albo w drodze ogłoszeń.
Źródła:
Adw. A. Fornalik, Kandydat na ławnika nie musi być indywidualnie zawiadomiony o sesji rady gminy, n.ius https://sip.legalis.pl/document-full.seam?documentId=nzuxk4zogi3damrxguztqoi#link_id=nzuxk4zogi3damrxguztqoi_mrswglrtgy3timzvgq2di
Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego siedziba w Bydgoszczy z dnia 15 września 2020 r. II SA/Bd 1116/19 https://sip.legalis.pl/document-full.seam?documentId=mrswglrtgy3timzvgq2di
Ustawa o samorządzie gminnym Dz.U. 1990 Nr 16, poz. 95 t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 713 https://sip.legalis.pl/document-full.seam?documentId=mfrxilrsgqzdkmzoobqxalrrga4tsobwgezc45tfoixdcobtg4zq
Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej Dz.U. 1997 Nr 78, poz. 483 https://sip.legalis.pl/document-full.seam?documentId=mfrxilrsgq4tgmjoobqxalrsgyydgojoozsxelrrgaytkmi
Fot. Pixabay
