Fala manipulacji na temat prorodzinnych samorządów. Prostujemy fakenewsy ruchu LGBT

W ciągu ostatniego roku, ponad 30 polskich samorządów przyjęło Samorządową Kartę Praw Rodzin. Dokument przygotowany przez szereg organizacji społecznych gwarantuje przestrzeganie konstytucyjnych praw przysługujących rodzinom. Ruch LGBT i sprzyjające mu media rozpętały jednak falę fakenewsów na temat Karty i władz lokalnych, które zdecydowały o jej wdrożeniu. Prorodzinne samorządy oskarża się m.in. o tworzenie nieistniejących w rzeczywistości „stref wolnych od LGBT” czy dyskryminację samotnych rodziców. Odpowiadamy zatem na najczęstsze i najbardziej absurdalne zarzuty na ten temat.

Część samorządów, które zostały pomówione przez działaczy ruchu LGBT zdecydowała się wystąpić na drogę prawną przeciwko nim. Jak informuje Instytut Ordo Iuris, w imieniu władz lokalnych złożono pisma przedprocesowe z żądaniem zaprzestania naruszania dóbr osobistych. W przeciwnym razie sprawy trafią do sądów.

Konsekwencje działań aktywistów LGBT są tym większe, że błędne informacje na temat Karty podały liczne zagraniczne media. Miało to wpływ na akty prawne samorządów w różnych krajach, jak np. Rady Miasta Magdeburg. Wydała ona rezolucję, która potępia nieistniejącą w rzeczywistości „strefę LGBTI w Radomiu”.

1. SKPR nie tworzy „strefy wolnej od (osób) LGBT” – europosłowie zostali wprowadzeni w błąd

Kłamstwo o rzekomo tworzonych w Polsce „strefach wolnych od (osób) LGBT” jest rozpowszechniane w mediach państw zachodnioeuropejskich od 26 listopada 2019 r. Tego dnia w siedzibie Parlamentu Europejskiego w Strasburgu pod patronatem eurogrupy Zjednoczona Lewica Europejska, odbyła się konferencja prasowa, podczas której lewicowy aktywista Kamil Maczuga zaprezentował mapę zatytułowaną „Atlas nienawiści”, na której oznaczono wszystkie polskie samorządy, które przyjęły jednorazowe deklaracje sprzeciwu wobec ideologii „LGBT” oraz te, które przyjęły SKPR. Mapę opatrzono komentarzem zawierającym nieprawdziwą informację, jakoby uchwały te tworzyły „strefy wolne od (osób) LGBT”. Nagranie dostępne jest na stronie w internecie. To właśnie ta konferencja i przedstawione tam nieprawdziwe informacje stały się podstawą niesłusznego umieszczenia SKPR w tekście rezolucji Parlamentu Europejskiego z dnia 18 grudnia 2019 r. Zmanipulowani przez aktywistów eurodeputowani zawarli w niej fałszywe stwierdzenie, jakoby SKPR przyczyniała się do dyskryminacji „rodzin niepełnych oraz rodzin LGBTI” oraz „wzywała do powstrzymania się od podejmowania jakichkolwiek działań zachęcających do tolerancji”.

Rezolucja Parlamentu Europejskiego nie jest źródłem prawa i nie wywołuje żadnych skutków prawnych wobec polskich samorządów, szczególnie gdy opiera się na błędnych przesłankach. Mimo to sama wzmianka o SKPR w niewiążącym prawnie dokumencie jednego z organów unijnych jest wykorzystywana przez ideologicznych aktywistów do wzbudzania u prorodzinnych samorządowców strachu przed rzekomą „interwencją Unii Europejskiej”.

Pierwsze samorządy przyjmujące SKPR, które zostały niesłusznie umieszczone przez aktywistów w „Atlasie nienawiści”, zwróciły się już do nich, za pośrednictwem prawników Instytutu Ordo Iuris, z przedsądowym wezwaniem do zaprzestania naruszania dóbr osobistych. Jeżeli aktywiści nie zastosują się do wezwania, nie usuną fałszywej informacji z mapy oraz nie przeproszą samorządów publicznie, postępowanie wkroczy na drogę sądową.

2. Przyjęcie SKPR przez samorząd nie ma żadnego wpływu na wysokość przysługujących mu środków z Unii Europejskiej

W rezolucji Parlamentu Europejskiego Komisja Europejska została wezwana do „monitorowania wykorzystania wszystkich unijnych źródeł finansowania, w tym unijnych funduszy strukturalnych i inwestycyjnych, oraz do regularnego dialogu z władzami krajowymi, regionalnymi i lokalnymi w celu przypomnienia zainteresowanym stronom o ich zobowiązaniu do niedyskryminacji oraz o tym, że takie środki nie mogą być w żadnym wypadku wykorzystywane do celów dyskryminacyjnych”, a także do „podjęcia konkretnych środków w celu wyeliminowania wyraźnych i bezpośrednich naruszeń przepisów antydyskryminacyjnych, w szczególności zakazu wydawania poleceń nakazujących dyskryminowanie zgodnie z dyrektywą 2000/78/WE, dokonanych przez samorządy lokalne przyjmujące przepisy wymierzone w prawa osób LGBTI”.

Ponownie należy przypomnieć, że rezolucja nie jest źródłem prawa, a jedynie stanowiskiem eurodeputowanych. W związku z tym, żaden samorząd nie może zostać oskarżony o działania sprzeczne z rezolucją. Jedynie wykazanie naruszenia konkretnego przepisu prawnego może mieć jakikolwiek wpływ na proces przyznawania funduszy unijnych. Przywołana w tekście rezolucji dyrektywa 2000/78/WE została w Polsce wdrożona ustawą z dnia 3 grudnia 2010 r. (Dz.U. 2016 poz. 1219). SKPR nie narusza żadnego z jej przepisów. Ponadto, zgodnie z art. 5 pkt 1 ustawy, jej przepisów nie stosuje się do sfery życia prywatnego i rodzinnego oraz czynności prawnych pozostających w związku z tymi sferami. Polski ustawodawca, wprowadzając tę dyrektywę, traktuje zatem rodzinę jako wspólnotę dysponującą szerokim zakresem autonomii – podobne założenie przyświeca SKPR.

Z kolei art. 7 rozporządzenia PE i Rady (UE) nr 1303/2013 z dnia 17 grudnia 2013 r. (i związana z nim zasada horyzontalna 5.3) przewiduje zapobieganie wszelkim formom dyskryminacji dopiero na etapie przygotowywania i wdrażania konkretnych programów, a nie działań podejmowanych przez samorząd niezależnie od nich. Również ogólny warunek wstępny (ex ante conditionality) – „zapobieganie dyskryminacji” – ma zastosowanie wyłącznie do samych europejskich funduszy strukturalnych i inwestycyjnych (EFSI). Art. 19 rozporządzenia gwarantuje ponadto, że to państwo członkowskie ocenia spełnienie warunków wstępnych w skali całego programu.

Jako zupełnie absurdalne należy ocenić poprawki nr 7 i 8 włączone do ostatecznego tekstu rezolucji z inicjatywy francuskiej deputowanej Irène Tolleret, według której „utworzenie stref wolnych od LGBTI ogranicza przysługującą obywatelom UE swobodę przemieszczania się”, a Komisja Europejska została wezwana, by „oceniła, czy utworzenie stref wolnych od LGBTI stanowi pogwałcenie swobody przemieszczania się i pobytu w UE”. Postulaty zawarte w SKPR nie nakładają na samorządy obowiązku podejmowania żadnych konkretnych działań, które można by zidentyfikować jako zastrzeżone do kompetencji innych podmiotów.

3. Żaden samorząd przyjmujący SKPR nie został zaskarżony do sądu administracyjnego

Część komentatorów myli ze sobą dwie zupełnie różne uchwały – stanowiska sprzeciwu wobec ideologii „LGBT” oraz SKPR. W rzeczywistości pierwszy z dokumentów jest jednorazową deklaracją o charakterze defensywnym, nie zawiera propozycji systemowych rozwiązań, poprzestając na piętnowaniu zachowań sprzecznych z prawem i aksjologią polskiego ustroju. To właśnie ten dokument, a nie SKPR (która nie zawiera w ogóle sformułowania „LGBT”), stał się przedmiotem skarg skierowanych przez Rzecznika Praw Obywatelskich Adama Bodnara do Wojewódzkich Sądów Administracyjnych. Zaskarżone zostało 6 gmin, 2 powiaty oraz 1 województwo (więcej TUTAJ i TUTAJ)

Żaden z tych samorządów nie przyjął SKPR. Żaden z nich nie jest również reprezentowany przed WSA przez prawników Instytutu Ordo Iuris. Instytut, jak sam poinformował, włącza się do tych postępowań, ale jako samoistny uczestnik, reprezentujący stronę społeczną – nie jest przedstawicielem ani samorządu, ani RPO (więcej TUTAJ). W swoim stanowisku w sprawie, Ordo Iuris przytacza postanowienie WSA w Kielcach z dnia 30 września 2019 r. (sygn. akt II SA/Ke 650/19), w którym odrzucił skargę na uchwałę Sejmiku Województwa Świętokrzyskiego z dnia 19 czerwca 2019 r. przyjmującą stanowisko w sprawie sprzeciwu wobec ideologii „LGBT”. Zdaniem sądu, uchwała „ma charakter bardzo ogólnej deklaracji ideowej, nie będącej podstawą nałożenia jakichkolwiek obowiązków, czy przyznania bądź stwierdzenia uprawnień”. Instytut oczekuje, że w analogicznych sprawach sądy administracyjne rozstrzygną podobnie.

Przykładem komunikatu błędnie utożsamiającego dwa zupełnie odmienne typy spraw, jest opinia prawna autorstwa adwokata Karola Trzaski z dnia 17 października 2019 r. dla miasta Kobyłka (znak ZRP.070.13.2019). Autor dokumentu nie odniósł się ani jednym zdaniem do faktycznej treści SKPR, błędnie przywołał podstawę prawną komentowanej przez siebie uchwały, zawarł w nim nieprawdziwą informację, jakoby Rzecznik Praw Obywatelskich „zapowiedział złożenie skarg” w związku z SKPR i zagroził gminie, że „uchwała może zostać zaskarżona do sądu administracyjnego”, ignorując istnienie przytaczanego wyżej postanowienia WSA w Kielcach. Powołał się przy tym na opinię prawną Polskiego Towarzystwa Prawa Antydyskryminacyjnego z 19 lipca, która, podobnie jak skargi RPO, dotyczyła zupełnie innych uchwał niż SKPR. Na tej fałszywej podstawie autor błędnie twierdzi, że „uchwała może naruszać” zasadę równego traktowania i niedyskryminacji z art. 32 Konstytucji RP, ale nie wskazał ani jednej osoby lub grupy osób, które według niego miałyby być nierówno traktowane lub dyskryminowane. W rzeczywistości SKPR realizuje bowiem postanowienia Konstytucji RP, co zostało stwierdzone już w jej wstępie.

Opisywana „opinia prawna” w lutym 2020 r. stała się podstawą nieprawdziwych i krzywdzących sformułowań, jakoby „dyskryminowała ona część obywateli” (burmistrz Kobyłki Edyta Zbieć), a także jakoby „nie dało się jej stosować bez łamania prawa (sekretarz Kobyłki Małgorzata Murawska). Na podstawie tych wypowiedzi, opartych na fałszywych przesłankach, „Gazeta Wyborcza” okrzyknęła SKPR „uchwałą anty-LGBT” i wysnuła wniosek, że miasto „wycofuje się z ustawy” w rzeczywistości samorząd nie wydaje „ustaw”, tylko uchwały).

4. SKPR chroni rodzinę zgodnie z Konstytucją, nie dyskryminując samotnych rodziców

Jednym z najbardziej nieprawdziwych zarzutów wobec SKPR jest teza o rzekomym dyskryminowaniu samotnych rodziców przez postulowane w niej rozwiązania. Przykładowo takiego kłamstwa dopuściła się wielokrotnie „Gazeta Wyborcza” poprzez insynuacje, jakoby samorządy przyjmujące SKPR „nie oferowały ulg dla rodziców samotnie wychowujących dzieci” – listopad 2019, luty 2020, luty 2020. W tym samym duchu „Wysokie Obcasy” niezgodnie z prawdą twierdzą, że „uchwała wyklucza samotne rodzicielstwo”.

W rzeczywistości SKPR nie postuluje wykluczenia samotnych rodziców z możliwości ubiegania się o jakiekolwiek świadczenia. Proponuje natomiast urealnienie oświadczenia o statusie samotnego rodzica, które w obecnym stanie prawnym niejednokrotnie składane jest niezgodnie z prawdą, przez osoby nie wychowujące dziecka samotnie, tylko wraz z konkubentem. Taka osoba nie jest samotnym rodzicem i jako taka nie jest uprawniona do pobierania świadczeń dla samotnych rodziców. Postulat SKPR zbliża stan prawny do stanu faktycznego, ograniczając nadużycia, a nie dyskryminując tych, którzy pobierają to świadczenie na podstawie oświadczeń zgodnych z prawdą. Takie rozwiązanie zostało już wprowadzone w ramach programu 500+ ustawą z dnia 7 lipca 2017 r. (Dz.U. 2017 poz. 1428), gdzie od każdego rodzica wychowującego dziecko samotnie wymaga się złożenia dokumentu poświadczającego otrzymywanie świadczeń alimentacyjnych od drugiego z rodziców, o ile nie zachodzi jedna z określonych w ustawie sytuacji wyjątkowych (np. drugi rodzic jest nieznany lub nie żyje).

Rozwiązanie takie czyni zadość standardom konstytucyjnym. Trybunał Konstytucyjny w wyroku z dnia 18 maja 2005 r. (sygn. akt K 16/04) potwierdził, że „Art. 18 jest wyrazem tej samej aksjologii, która inspirowała treść art. 71 Konstytucji” i „nakazuje podejmowanie przez państwo takich działań, które umacniają więzi między osobami tworzącymi rodzinę, a zwłaszcza więzi istniejące między rodzicami i dziećmi oraz między małżonkami”. W przywołanym wyroku TK stwierdził niezgodność z Konstytucją przepisów ustawy o świadczeniach rodzinnych, które uprzywilejowywały osoby samotnie wychowujące dziecko, przyznając im dodatki do zasiłku rodzinnego z tego tytułu.

5. Prawda właściwą reakcją na kłamstwa o polskich samorządach przyjmujących SKPR

Kolejną fazą planu antyrodzinnych aktywistów po rozpowszechnieniu fałszywych informacji o rzekomych „strefach wolnych od (osób) LGBT”, jest donoszenie na polskie samorządy do samorządów partnerskich z zachodniej Europy. Znany jest już pierwszy przypadek wprowadzenia w błąd całego samorządu – 16 kwietnia 2020 r., w samym środku epidemii koronawirusa, rada miasta Magdeburg uchwaliła absurdalną rezolucję potępiającą „strefę wolną od LGBTI w Radomiu” (projekt CDU i FDP nr A0065/20/1, projekt o zbliżonej treści złożyli Zieloni, SPD i Lewica).

W rzeczywistości miasto Radom nie uchwaliło żadnego dokumentu. To otaczający miasto Powiat Radomski przyjął SKPR. Ani miasto, ani powiat nie ogłosiły się natomiast żadną „strefą”. Radni Magdeburga tak dalece dali się oszukać aktywistom z Polski, że zobowiązali burmistrza Lutza Trümpera do opublikowania oświadczenia, potępiającego polski samorząd w języku niemieckim, polskim i angielskim, a także do wysłania do Radomia 10-osobowej komisji, w skład której wejdzie niemiecki urzędnik ds. równości (Gleichstellungsbeauftragte) oraz niemieccy aktywiści ruchu LGBT.

Tych wszystkich niepotrzebnych działań możemy uniknąć, jeżeli odpowiednio wcześnie będziemy reagować na wszelkiego rodzaju „fake newsy” dotyczące SKPR, w odpowiedzi na brutalne ataki i absurdalne zarzuty ukazując prawdę o konstytucyjnym obowiązku roztoczenia przez władze publiczne ochrony i opieki nad małżeństwem jako związkiem kobiety i mężczyzny, rodziną, macierzyństwem i rodzicielstwem w Polsce.

6. Rzeczywista zawartość SKPR i jej podstawa prawna

Podstawowym źródłem wiedzy dotyczącym SKPR jest oficjalna strona internetowa projektu. SKPR występuje w trzech wersjach – gminnej, powiatowej i wojewódzkiej, ze względu na różny zakres kompetencji poszczególnych szczebli samorządu terytorialnego. Domyślnie SKPR jest podzielona na sześć rozdziałów:

Prawa rodziców i dobro dziecka w szkole oraz przedszkolu,
Prawa rodzin w polityce społecznej gminy (powiatu, województwa),
Usługi społeczne dostosowane do potrzeb rodzin,
Promocja dobrych praktyk dotyczących praw rodzin w biznesie,
Monitorowanie i egzekwowanie praw rodzin,
Tworzenie prawa przyjaznego rodzinie.

Rozdziały SKPR są poprzedzone preambułą, przywołującą konkretne wartości poświadczone w Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, na których opiera się idea SKPR. Są to:

Ustrojowa zasada ochrony i opieki nad małżeństwem jako związkiem kobiety i mężczyzny, rodziną, macierzyństwem i rodzicielstwem (art. 18),
Prawo każdego do ochrony życia rodzinnego (art. 47),
Prawo rodziców do wychowania dzieci zgodnie z własnymi przekonaniami (art. 48 ust. 1),
Obowiązek uwzględniania przez władze publiczne dobra rodziny w polityce społecznej i gospodarczej (art. 71 ust. 1),
Prawo każdego do żądania od organów władzy publicznej ochrony dziecka przed demoralizacją (art. 72 ust. 1).

SKPR jest uchwalana w formie załącznika do tzw. uchwały kierunkowej. Ich podstawą prawną, w zależności od szczebla samorządu terytorialnego, jest przepis:

art. 18 ust. 2 pkt 2 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz.U. 2020 poz. 713, dalej: u.s.g.), zgodnie z którym do wyłącznej właściwości rady gminy należy stanowienie o kierunkach działania wójta (burmistrza, prezydenta miasta),
art. 12 pkt 4 ustawy z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie powiatowym (Dz.U. 2019 poz. 511 z późn. zm.), zgodnie z którym do wyłącznej właściwości rady powiatu należy stanowienie o kierunkach działania zarządu powiatu,
art. 18 pkt 20 ustawy z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie województwa (Dz.U. 2019 poz. 512 z późn. zm.), zgodnie z którym do wyłącznej właściwości sejmiku województwa należy podejmowanie uchwał w innych sprawach zastrzeżonych ustawami i statutem województwa do kompetencji sejmiku województwa;

Taka uchwała czyni zadość wymaganiom Naczelnego Sądu Administracyjnego wyrażonym w wyroku z dnia 19 września 2017 r. (sygn. akt II GSK 3514/15): „tzw. uchwała kierunkowa może wskazać priorytety, którymi organ wykonawczy powinien się kierować podczas wykonywania uchwały. Na podstawie tego upoważnienia ustawowego rada gminy nie może natomiast nakazywać organowi wykonawczemu stosowania konkretnych rozwiązań prawnych ani też narzucać sposobu załatwienia konkretnej sprawy. Tego rodzaju uchwały nie mogą zatem nakazywać organowi wykonawczemu określonych konkretnych zachowań, ani też obligować go do określonych konkretnych działań”. Przepis art. 18 ust. 2 pkt 2 u.s.g., zdaniem Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku wyrażonym w wyroku z dnia 20 grudnia 2018 r. (sygn. akt III SA/Gd 718/18), „stanowi upoważnienie do wydawania aktów kierunkowych, wskazujących jedynie cele, priorytety działania wójta, ale nie przesądzających w jaki sposób i w jakich formach ma to działanie być przez wójta podejmowane. Stanowione na podstawie tego upoważnienia uchwały mogą mieć zatem jedynie charakter wewnętrzny, zawierając wytyczne lub zalecenia dla organu wykonawczego”.

W praktyce samorządy mają swobodę uchwalania SKPR w wersji skróconej, poszerzonej lub zmienionej w inny sposób według własnego uznania, o ile zmiany nie naruszają istoty SKPR, którą jest wzmacnianie rodziny i małżeństwa (uchwalany dokument nie może więc faktycznie osłabiać tych instytucji ani poprzestawać na rozwiązaniach zastanych). Konkretna uchwała w postaci uchwalonej przez daną radę lub sejmik powinna być dostępna w Biuletynie Informacji Publicznej (BIP) danej jednostki samorządu terytorialnego. Przykładowo, pierwszy samorząd, który uchwalił SKPR już 26 kwietnia 2019 r., czyli Powiat Łowicki, udostępnia SKPR wraz z uzasadnieniem projektu w BIP na stronie internetowej.

Na stronie kartarodzin.pl znajduje się również dział „Pytania i odpowiedzi”, z którym warto zapoznać się w pierwszej kolejności w razie nabrania ewentualnych wątpliwości w zakresie bardziej skomplikowanych fragmentów SKPR.

Nikodem Bernaciak

Autor tekstu jest analitykiem prawnym, absolwentem Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Warszawskiego oraz aplikantem adwokackim Izby Adwokackiej w Warszawie, współpracownikiem prorodzinnych organizacji pozarządowych.

Źródła:

arslege.pl/lexlege.pl/bip.powiat.lowicz.pl/kartarodzin.pl/wysokieobcasy.pl/ordoiuris.pl/

web-gueng.pl/europarl.europa.eu/rpo.gov.pl/warszwa.wyborcza.pl/krakow.wyborcza.pl/

ratsinfo.magdeburg.de/orzeczenia.nsa.gov.pl/eur-lex.europa.eu/prawo.sejm.pl

https://www.arslege.pl/zasada-ochrony-rodziny/k15/a5249/

https://www.arslege.pl/zasada-ochrony-zycia-prywatnego/k15/a5278/

https://www.arslege.pl/zasada-ochrony-wladzy-rodzicielskiej/k15/a5279/

https://www.arslege.pl/zasada-dobra-rodziny/k15/a5302/

https://www.arslege.pl/zasada-dobra-dziecka/k15/a5303/

https://www.lexlege.pl/ustawa-o-samorzadzie-gminnym/art-18/

https://www.lexlege.pl/ustawa-o-samorzadzie-gminnym/art-12/

https://www.bip.powiat.lowicz.pl/plik,21354,uchwala-nr-viii-54-2019-rpl.pdf