Czy zwykły spacer z psem może zakończyć się mandatem? Czy nowe rozporządzenie regulujące wysokość grzywien za wybrane wykroczenia zaostrza obowiązujące przepisy dotyczące wyprowadzania czworonogów? Doniesienia medialne pojawiające się w związku z nowymi przepisami, sprawdzamy w oparciu o obowiązujące przepisy kodeksu wykroczeń, stanowisko doktryny i orzecznictwa.

W mediach pojawiła się informacja sugerująca, że wskutek zmiany przepisów zwykła przechadzka z psem może zakończyć się wysokim mandatem. Nowe regulacje w tej kwestii wynikać miały z rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z 18 marca 2021 r., które weszło w życie 10 kwietnia 2021 r. zmieniającego rozporządzenie w sprawie wysokości grzywien nakładanych w drodze mandatów karnych za wybrane rodzaje wykroczeń. Według doniesień medialnych nowe regulacje pozwalają na ukaranie właścicieli psów, biegających bez smyczy w miejscu publicznym, mandatem w wysokości do 250 zł, a w przypadku ras uznawanych za agresywne nawet do 500 zł. Wskazane informacje, które zbulwersowały internautów, zawierają jednak kilka nieścisłości, fałszujących rzeczywisty stan prawny i wynikające z niego potencjalne konsekwencje dla właścicieli psów.

Po pierwsze należy wskazać, iż nowe rozporządzenie nie zmienia nic w przepisach opisujących konstrukcję wykroczenia. Zgodnie z art. 77 Kodeksu wykroczeń:  § 1. Kto nie zachowuje zwykłych lub nakazanych środków ostrożności przy trzymaniu zwierzęcia, podlega karze ograniczenia wolności, grzywny do 1000 złotych albo karze nagany. § 2. Kto dopuszcza się czynu określonego w § 1 przy trzymaniu zwierzęcia, które swoim zachowaniem stwarza niebezpieczeństwo dla życia lub zdrowia człowieka, podlega karze ograniczenia wolności, grzywny albo karze nagany. Niezmieniony pozostaje także przepis art. 10a. ust 3. ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o ochronie zwierząt, stanowiący, iż „zabrania się puszczania psów bez możliwości ich kontroli i bez oznakowania umożliwiającego identyfikację właściciela lub opiekuna”.

Z powyższych przepisów wynika obowiązek zachowania odpowiednich środków ostrożności przy trzymaniu psa, gwarantujący utrzymanie kontroli nad zwierzęciem. W regulacjach tych nie ma natomiast mowy o całkowitym zakazie spuszczania psów ze smyczy.

W doktrynie prawa wykroczeń wskazuje się, iż środki ostrożności, o których mowa na gruncie art. 77 KW oznaczają działania ukierunkowane na eliminację niebezpieczeństwa dla życia lub zdrowia ludzi albo ich mienia, które może im zagrażać ze strony zwierzęcia. Wskazuje się, iż zwykłe środki ostrożności dotyczą środków powszechnie stosowanych dla trzymania danego gatunku, które mogą polegać w szczególności na „wyprowadzaniu zwierzęcia pod nadzorem człowieka lub trzymaniu niebezpiecznego zwierzęcia na uwięzi”. Także orzecznictwo aprobuje doktrynalny pogląd, zgodnie z którym na gruncie art. 77 KW chodzi o panowanie nad zwierzęciem w zakresie zapewniającym bezpieczeństwo publiczne. Podkreśla się, iż zachowanie tego warunku w ramach zwykłych środków ostrożności nie powoduje konieczności np. spacerowania z psem znajdującym się na smyczy lub w kagańcu. Chodzi natomiast o doskonałe poznanie psychiki psa i uzyskania jego bezwzględnego posłuszeństwa. Jednocześnie ten sam wyrok stwierdza, iż „prowadzenie na smyczy i w kagańcu psów niektórych ras także może nie zapewniać bezpieczeństwa. Nie może budzić wątpliwości to, że także niektóre psy, niebędące na liście 11 ras psów niebezpiecznych, wykazujące agresywność powinny być prowadzone na smyczy i w kagańcu”(Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 13.09.2012 r., II OSK 1492/12).

Zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 28 kwietnia 2003 r. w sprawie wykazu ras psów uznawanych za agresywne uznaje się następujące rasy psów: amerykański pit bull terrier; pies z Majorki (Perro de Presa Mallorquin); buldog amerykański; dog argentyński; pies kanaryjski (Perro de Presa Canario); tosa inu; rottweiler; akbash dog; anatolian karabash; moskiewski stróżujący; owczarek kaukaski.

Podsumowując, nowe przepisy nie zaostrzają podstawy prawnej określającej warunki wykroczenia. Zmieniają jedynie wysokość kar za poszczególne rodzaje wykroczeń. Tzw. „zwykły spacer z psem” może zakończyć się więc mandatem w przypadku niezachowania odpowiednich środków ostrożności, uwarunkowanych rasą i zachowaniem psa. Nie jest to jednak konsekwencją wprowadzanie nowych przepisów, ale obowiązujących regulacji kodeksu wykroczeń oraz ich doktrynalnej i orzeczniczej interpretacji.

Źródła:

Ustawa z dnia 20 maja 1971 r. Kodeks wykroczeń

ustawa z dnia 21 sierpnia 1997 r. o ochronie zwierząt

ROZPORZĄDZENIE PREZESA RADY MINISTRÓW z dnia 18 marca 2021 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie wysokości grzywien nakładanych w drodze mandatów karnych za wybrane rodzaje wykroczeń

https://prawo.gazetaprawna.pl/artykuly/8137108,spacer-z-psem-smycz-kaganiec-mandaty-wykroczenie.html

https://twojenowinki.pl/lol/117609/beda-nowe-mandaty-mozna-dostac-nawet-500-zl-za-spacer-z-psem.html

https://demagog.org.pl/fake_news/nie-weszly-w-zycie-nowe-przepisy-zakazujace-spuszczania-psa-ze-smyczy/

Wyrok NSA z 13.09.2012 r., II OSK 1492/12, LEX nr 1971175.

J. Piórkowska-Flieger [w:] Kodeks wykroczeń. Komentarz, red. T. Bojarski, LEX/el. 2020, art. 77.

Fot: Pixabay