Media obiegła informacja o obowiązkowych szczepieniach dla określonych grup zawodowych. Zgodnie z zapowiedzią Ministra Zdrowia mają się one rozpocząć 1 marca 2022 r. W kontekście tej wiadomości w opinii publicznej zaczął funkcjonować termin „przymus” szczepień. Wyjaśnienie ministerstwa, iż obwiązek i przymus szczepień nie są tożsamymi pojęciami nie przekonało jednak internautów. W niniejszym artykule wyjaśniamy różnicę w oparciu o znaczenie normatywne obu terminów.
Minister Zdrowia zapowiedział obowiązek szczepień przeciwko Covid-19 dla określonych grup zawodowych. Informacja ta wywołała poruszenie opinii publicznej. Zaczęto mówić o wprowadzeniu przymusu szczepień.
Twitter/Screen
W reakcji na pojawiające się w społeczeństwie opinie o „przymusie” szczepień, na oficjalnym profilu Ministerstwa Zdrowia na Twitterze pojawiła się informacja podkreślająca, iż nadal nie można mówić o przymusowych szczepieniach, a jedynie o obowiązku szczepień, przy czym wskazano, iż pojęcia te nie są tożsame.
Komentujący internauci akcentowali niezrozumiały charakter tego rozróżnienia.
Twitter/Screen
Przymus i obowiązek szczepień nie są jednak pojęciami tożsamymi.
Przymus a obowiązek szczepień- różnice w prawie
O różnicy między obowiązkiem, a przymusem szczepień czytamy m.in. na stronie Narodowego Instytutu Zdrowia Publicznego, gdzie wskazano także na różnice w podstawie prawnej szczepień przymusowych oraz szczepień obowiązkowych.
„Szczepienie obowiązkowe nie jest równoznaczne ze szczepieniem przymusowym – zdarza się, zwłaszcza w przekazie medialnym, że pojęcia te są utożsamiane. Na podstawie art. 36 ustawy z dnia 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi możliwe jest zastosowanie szczepień przymusowych, ale tylko w stosunku do osoby, u której podejrzewa się lub rozpoznaje chorobę szczególnie niebezpieczną i wysoce zakaźną („łatwo rozprzestrzeniająca się, o wysokiej śmiertelności, powodująca szczególne zagrożenie dla zdrowia publicznego i wymagająca specjalnych metod zwalczania, w tym cholera, dżuma, ospa prawdziwa, wirusowe gorączki krwotoczne”), nie dotyczy to więc realizacji szczepień obowiązkowych, o których mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1b i w art. 17 ustawy z dnia 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi”.
Warto nadmienić, iż zgodnie z art. 36 ust. 8 wspomnianej ustawy „Przymusowe podanie leku jest doraźnym lub przewidzianym w planie postępowania leczniczego wprowadzeniem leków do organizmu osoby – bez jej zgody”.
Jak podkreślono „Jedynym szczepieniem przymusowym w Polsce było szczepienie przeciw ospie prawdziwej stosowane w czasie pamiętnej epidemii we Wrocławiu w 1963 roku”.
Obowiązkowe szczepienia w Polsce
Wskazano także, iż obecnie w Polsce istnieje kilka rodzajów szczepień obowiązkowych. Jak podkreślono „osoby przebywające na terytorium Polski są obowiązane na zasadach określonych w ustawie o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi, do poddawania się obowiązkowym szczepieniom ochronnym”.
Do szczepień obowiązkowych zaliczamy w Polsce obecnie szczepienia przeciwko: gruźlicy, zakażeniom pneumokokowym, błonicy, krztuścowi, polio (poliomyelitis), odrze, śwince, różyczce, tężcowi, wirusowemu zapaleniu wątroby typu B, zakażeniom przeciwko Haemophilus influenzae typu B.
Czym się różni obowiązek od przymusu?
Na różnicę znaczeniową pojęć przymusu i obowiązku, zwrócił także uwagę wybitny językoznawca i gramatyk prof. Jerzy Bralczyk, cytowany przez portal interia.pl. Jak wskazał „Przymus zakłada pewne fizyczne działania, a obowiązek jest tylko kategorią prawną. Oczywiście mogą być jakieś sankcje wobec tych, którzy obowiązku nie dopełniają. Może być tak, że ktoś, kto nie podda się obowiązkowi, poniesie za to karę. Przymusowi nie można się nie poddać”.
Prof. Bralczyk podkreślił, iż „Kiedyś był obowiązek służby wojskowej. Jeśli ktoś się nie zgłaszał, to np. wsadzali do więzienia. Gdyby był przymus, to braliby w kamasze niezależnie od wszystkiego”.
O sprawie pisał także portal factcheckingowy FakeNews.pl
Źródła:
https://www.gov.pl/web/zdrowie/szczepienia-obowiazkowe-i-zalecane
https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU20082341570/U/D20081570Lj.pdf
Fot: Pixabay.com
